“Təhsilin keyfiyyətinin artırılmasında məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin (uşaq bağçaları) böyük rolu var. Azərbaycanda son illər bu sahədə ciddi uğurlar əldə olunub. Əhatəliliyin artırılması istiqamətində mühüm işlər görülüb”.

Bunu təhsil naziri Emin Əmrullayev keçirdiyi brifinqdə deyib. Nazir bildirib ki, əgər valideyn işə gedəndə uşağını qoyacağı yer kimi baxarsa burada təhsil məsələsindən danışmaq olmaz:

“Ölkədə 1825 uşaq bağçası var ki, onlardan 1692 dövlətdir. Orada 126 mindən çox uşaq tərbiyə alır. 133 özəl bağça var ki, orada 5124 uşaq var. İlin əvvəli üçün 17 218 nəfər işçi olub”.

Nazir bildirib ki, gələcəkdə özəl bağçaların sayı artırılacaq, həmçinin uşaq bağçalarında işə qəbul müəllimlərdə olduğu kimi test qaydası ilə aparılacaq: “Bağçalara uşaqların cəlbinin icbariliyi yaxın gələcək üçün mümkün deyil. Uşaqların bağçalara gəlməsini çoxaltmaq əsas istəkdir. Özəl bağçaların artmasını hədəfləyirik”.

Qeyd edək ki, dekabrın 20-də ölkə başçısının imzaladığı sərəncama əsasən, yerli icra hakimiyyəti orqanlarının tabeliyində olan dövlət bağçaları yenidən Təhsil Nazirliyinin tabeliyinə verilib.

Uşaq bağçaları son 10 ildə yerli icra hakimiyyətlərinin tabeliyində olub. 2011-ci ildə məktəbəqədər təhsil müəssisələri, uşaq bağçaları Təhsil Nazirliyinin balasından çıxarılaraq icra hakimiyyətlərinin tabeliyinə verilib. Bunun əsas səbəb kimi bağçaların maddi-texniki bazası, eyni zamanda təmir-tikinti bərpa işlərinin həyata keçirilməsi üçün daha çevik qərar qəbul etmək göstərilirdi. Ötən dövr ərzində ölkədəki uşaq bağçalarının fəaliyyətinə nəzər salsaq görərik ki, bu barədə cəmiyyətdə heç də müsbət rəy formalaşmayıb. Belə ki, bu gün məktəblərdə baş verən mənfi hallarla bağlı səslənən fikirlər bağçalara da şamil edilir. Hazırda Azərbaycanın yaşayış məntəqələrinin heç də hamısında məktəbəqədər müəssisələr yoxdur, uşaqların bir çoxu bağçalara gedə bilmir. Ancaq fakt odur ki, kiçik yaşlarından bağçaya gedən uşaqların daha çox uğur qazanmaq imkanları olur, onlar psixoloji gərginlikdən azad olurlar, cəmiyyətdə özlərini təsdiq etmək imkanları, dünyagörüşləri artır.

Bu baxımdan məktəbəqədər təhsil çox vacibdir. Eyni zamanda, nazir bu fikirlə razılaşmasa da məktəbəqədər təhsil həm də ona görə vacibdir ki, Azərbaycanda ailə ehtiyaclarını ödəmək üçün valideyn işləməyə məcburdur. Əgər uşaq bağçaları yoxdursa, ana əmək fəaliyyəti ilə məşğul ola bilmir. Həmçinin özəl bağçaların sayının artırılması vacib hesab edilirsə, hazırda fəaliyyət göstərən həmin məktəbəqədər təhsil müəssisələrinə ödənişlərin miqdarını da nəzərə almaq lazımdır. Hazırda qiymətləri 500-3000 manat arasında dəyişən uşaq bağçaları var və yalnız imkanlı ailələr övladlarını ora göndərirlər.

Maraqlıdır, uşaq bağçalarının yenidən Təhsil Nazirliyinin tabeliyinə verilməsi nəyi dəyişəcək və özəl məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin sayının artması bu sahədə mövcud problemlərin aradan qaldırılmasına imkan verəcəkmi?

Təhsil üzrə ekspert Nabatəli Qulamov uşaq bağçalarının mövcud vəziyyəti ilə bağlı Cebhe.info-ya açıqlamasında bildirib ki, ümumiyyətlə, təhsilin müxtəlif sahələrində özəl sektorun payının çoxalmasının lehinədir:

“Ona görə ki, özəl sektor rəqabət deməkdir. Ancaq ölkəmizdə öncə bağçaların necə özəlləşdirilməsinə baxmaq lazımdır. Ən yaxşı uşaq bağçaları, hansından gəlir götürmək mümkündürsə, icra başçıları ilə millət vəkilləri arasında paylanıldı. Eyni zamanda, əhalinin hüquqi təbəqəsinə baxmaq lazımdır ki, Azərbaycan əhalisinin neçə faizi varlı, neçə faizi kasıbdır. Uşaq bağçaları əgər köhnə qaydada özəlləşəcəksə, ucuz qiymətə vəzifəli adamlara veriləcəksə, monopoliya olacaqsa, əlbəttə, özəlləşdirməyə ehtiyac yoxdur. Əgər doğrudan da rəqabət olacaqsa, uşaq bağçalarını işlədə bilən, bacaran adamlara imkan yaradılacaqsa, normal tender əsasında satılacaqsa, mən onun lehinəyəm. Nə qədər çox olsa, qiymətlər də aşağı düşəcək. Bu gün uşaq bağçaları bir sıra millət vəkilinin əlindədir. Hazırda özəl başğaların sayı azdır və ona da fantastik qiymətlər qoyurlar. Əhalinin çox az bir faizi varlıdır, uşaqlarını ora göndərirlər. Onların sayı 133 deyil, 233 olsa belə, yenə də eyni vəziyyət olacaq. Ancaq uşaq bağçaları kütləvi şəkildə özəlləşdirilsə, bu işi görə bilən, idarə edə bilən şəxslərə verilsə, inanıram ki, qiymətlər də aşağı düşəcək, xidmətin də səviyyəsi yüksələcək”.

Ekspert deyib ki, əvvəllər uşaq bağçaları Təhsil Nazirliyinin tabeliyində idi, lakin həmin dövrdə bir sıra proseslərin qurbanı oldu: “Uşaq başçalarının Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinə verilməsi düzgün deyildi. Çünki BŞİH pedoqoji kollektivdən ibarət deyil. Digər tərəfdən, ən böyük mənfi cəhəti ondan ibarət idi ki, uşaq bağçalarını ərzaqla təmin edən icra hakimiyyəti idi. Bir tərəfdən ərzaqla təmin edir, digər tərəfdən pedoqoji kollektiv əlindədir. Demək, bir tərəfdən ərzağı verir, o biri tərəfdən də “yeyir”. Yəni uşaq bağçaları hərtərəfli monopoliyaya götürüldü. Nəticəsi də o oldu ki, uşaq bağçalarında korrupsiya yüksəldi, “kəllə-çarxa” vurdu. Son zamanlar media səs-küy saldı ki, uşaq bağçalarında korrupsiya yüksək səviyyədədir. Uşaq bağçaları o qədər korrupsiyalaşıb ki, hətta bəzilərinin işdən uzaqlaşdırılması ilə bağlı Təhsil Nazirliyinin üzərinə böyük iş düşür. Bu isə xeyli zaman alacaq”.

Beləliklə, bu gün görünən mənzərə odur ki, bir çox ailə dövlət məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin sayının azlığından övladlarını uşaq bağçalarına göndərə bilmir. Özəl uşaq bağçalarının ödənişi isə kasıb ailələr üçün nəzərdə tutulmayıb. Əgər bu gün uşaq bağçaları tikmək üçün Bakıda uyğun ərazinin olmaması problemi yaşanırsa, paytaxtda tikilən çoxsaylı binaların bir çoxunun uşaq bağçalarına müəyyən bir hissə ayrılması ilə bu sahədə problemin həllinə çoxdan nail olmaq olardı. Demək ki, illərdir uşaq bağçalarında baş verən problemləri həll etmək əvəzinə, “görmək” istəməyiblər.